آنتی‌بادی‌های منوکلونال با قابلیت پیشگیری و درمان بیماری‌ها برای نخستین بار در کشور تولید شد
آنتی‌بادی‌های مونوکلونال (تک دودمانی) با قابلیت تشخیص و درمان بیماری‌های مزمن و سرطان‌های گوناگون عفونت در پژوهشکده فن‌آوری‌های نوین ابن سینا جهاد دانشگاهی تولید شد.
به گزارش خبرنگار «پژوهشی» خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، دکتر امیر حسن زرنانی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات آنتی بادی منوکلونال پژوهشکده فن‌آوری‌های نوین علوم پزشکی جهاد دانشگاهی با اعلام این مطلب در جمع خبرنگاران اظهار کرد: سیستم ایمنی بدن موجودات زنده از اعضای مختلف بدن در برابر باکتری‌های مهاجم محافظت می‌کند که در بدن انسان این سیستم ذاتی و اکتسابی از دو بازوی سلولی تولیدی و آنتی بادی تشکیل شده و می‌تواند بر علیه عوامل غیر خودی آنتی بادی تولید کند.
وی با اشاره به اینکه اساس استفاده از واکسن‌ها بر تولید آنتی بادی پایه ریزی شده است، افزود: با توجه به اینکه مواد پروتئینی قابلیت تبدیل به آنتی بادی را دارند آن را از از لنفوسیتهای استخراج شده از مغز استخوان تهیه می‌کنیم و در این راه سلولهای لنفوسیتهای B کمک شایانی می‌کنند.
وی ادامه داد: در بدن آنتی بادیهای متنوعی ساخته می‌شوند که از نظر ساختمان با هم متفاوت بوده و به انواع پلی‌کلونال(چند دودمانی) و منوکلونال(تک دودمانی) تقسیم می‌شوند.
دکتر زرنانی در خصوص نحوه تولید این آنتی بادی گفت: پس از تزریق آنتی ژن به موش به عنوان بهترین منشا تولید آنتی بادی، طحال حیوان را به عنوان منبع اصلی منوکلونال‌های لنفوسیت B خارج می‌کنیم و در جهت ازدیاد این سلولها فعالیتهایی انجام می‌دهیم.
به علت اینکه این سلولها پس از کشت در محیط آزمایشگاه زنده نمی‌مانند برای نامیرا شدن آنها از یک رده سرطانی لنفوسیتهای B استفاده می‌کنیم که قدرت تولید آنتی بادی را ندارند.
وی افزود: این سلولهای سرطانی در دو نوع با تکثیر بالا اما ناتوان در تولید آنتی بادی و گروهی با تکثیر کم و دارای توان تولید آنتی بادی هستند که پس از ادغام این دو نوع سلول، سلولی با قدرت تکثیر بالا و توان تولید آنتی‌بادی مورد نظر تولید می‌شود. در مرحله بعد لنفوسیتهای B ادغام شده با سلولهای سرطانی که آنتی‌بادی مورد نظر را تولید نمی‌کنند، جدا شده و با استفاده از تکنیک الایزر آنها را تا حد یک سلول در هر حفره کشت تکثیر می‌کنیم که تمامی آنتی بادیهای تکثیر یافته از نظر خصوصیات دقیقا مشابه هستند و نام منوکلونال (پادتن تک درمانی) را به خود می‌گیرند.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات آنتی بادی منوکلونال پژوهشکده فن‌آوری‌های نوین علوم پزشکی جهاد دانشگاهی ابن سینا در ادامه اظهار کرد: سلولهای ادغام شده تحت عنوان Hybridoma به راحتی کشت داده شده و به تولید آنتی بادی موردنظر با غلظت بالا منجر می‌شود و برای تولید آنتی بادیهای منوکلونال هیچ گونه محدودیتی وجود ندارد.
به گزارش ایسنا، دکتر محمد جدی تهرانی، رییس مرکز تحقیقات آنتی بادی منوکلونال پژوهشکده فناوری‌های نوین علوم پزشکی جهاد دانشگاهی ابن سینا در ادامه این جلسه با اشاره به اینکه این یافته در سال ۱۹۷۵ به جهان معرفی شد در بیان کاربردهای آن به مواردی نظیر استفاده در کیت‌های تشخیصی بیماری‌های عفونی، ویروس ایدز، انجام تست‌های هورمونی، تعیین گروه خونی، تشخیص انواع سرطان، استفاده در روشهای درمانی با سلولهای بنیادی، تست بارداری، قابلیت پیوند فرد دهنده و گیرنده و حتی در ابزار نظامی نظیر مین یابی و انجام تحقیقات اختصاصی اشاره کرد.
وی اظهار کرد:با توجه به اینکه در چند سال اخیر این روش در دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد و از آنتی‌بادی‌های منوکلونال در فعال کردن سلولی در بدن و از ۲۰ رده از این نوع آنتی بادی‌ها به عنوان پیشرفته ترین نوع درمان سرطان استفاده می‌شود. همچنین در سرم درمانی از آنتی بادی ضد سم از جمله درمان کزاز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
وی با اشاره به صرفه اقتصادی تولیدات این آنتی بادی‌ها خاطر نشان کرد: تولید یک نوع آنتی بادی برای درمان نوعی از سرطان برای کاشت تولید کننده ۴ تا ۵ میلیارد دلار درآمد دارد و این در حالی است که مصرف جهانی آن تنها ۳ تا ۴ کیلوگرم است.
رییس مرکز تحقیقات آنتی بادی منوکلونال پژوهشکده فن‌آوری‌های نوین علوم پزشکی جهاد دانشگاهی در خصوص ورود این دانش به کشور، اظهار کرد: در سال ۷۹ این مرکز تحقیقات مجوز تحقیقات خود را از شورای گسترش دانشگاه ها و مراکز تحقیقات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دریافت کرد و بیش از ۵۰ نوع آنتی بادی پلی‌کلونال برای مصارف تشخیصی و بیش از ۲۵ رده آنتی بادی مونوکلونال مجوز تولید دریافت کرده و در مقایسه با نمونه‌های خارجی، واکنش متقاطع و ناخواسته در تولید داخلی ۳ درصد و در محصول تولید شرکت آمریکایی سیگما ۱۰ درصد است.
وی افزود: در حال حاضر در پروژه‌هایی با مراکز داخلی و خارجی در زمینه آنتی بادیهای درمانی در بخش مهندسی ژنتیک فعالیتهایی را آغاز کرده‌ایم تا برای تشخیص زودرس و درمان از آنها استفاده کنیم.
به گزارش ایسنا، دکتر جدی تهرانی در خصوص جنبه اقتصادی تولید این آنتی بادی در داخل کشور چنین اظهار کرد: در حال حاضر یک میلی متر آنتی بادی تولید شرکت‌های خارجی به قیمت ۸۰ هزار تا ۲۰۰ هزار تومان وارد می‌شود که این میزان در حدود ۷ تا ۸ میلیون دلار است در حالیکه می‌توان هر میلی‌لیتر آنتی بادی را با قیمتی حدود ۴۰ هزار تومان در کشور تولید کرد و با وارد شدن به تولید صنعتی و تولید ۱۰ تا ۲۰ گرم آنتی بادی در سال علاوه بر مصرف داخل نیاز کشورهای همسایه را نیز برطرف کرد و از بازده اقتصادی بالای آن استفاده کرد.
وی در پایان با اشاره به اینکه با انسانی کردن آنتی بادی‌ها می‌توان جلوی دفع آن در موقع درمان را گرفت، تصریح کرد: برای درمان سرطان سینه با استفاده از آنتی بادی هرسپتین می‌بایستی حدود ۳۰ تزریق صورت گیرد که تنها هزینه تزریق آنتی‌بادی، ۷۰ میلیون تومان است.
گفتنی است، یافته‌های علمی محققان جهاد دانشگاهی تاکنون در قالب چندین مقاله در مجلات داخلی و خارجی ارائه شده است.
