ارزش تراکنش پردرآمدها، ۱۰۱۲ برابر کم درآمدها

گزارش عملکرد شبکه شاپرک و دستگاه‌های الکترونیکی در آذرماه ۹۴ نشان می‌دهد که با وجود افزایش تعداد دستگاه‌ها، تعداد تراکنش‌ها و استفاده بیشتر از تراکنش الکترونیکی به جای اسکناس اما ارزش حقیقی کل تراکنش‌ها به خاطر رکود اقتصادی و تورم کاهش داشته، ارزش مبلغ هر تراکنش نسبت به سال قبل کاهش داشته نسبت خرید هر تراکنش پردرآمد به تراکنش کم درآمدها بیشتر شده است.

 از طریق تلفن همراه، اینترنت، کارتخوان‌های فروشگاه‌ها و… نشان می‌دهد که در آذرماه ۹۴ در مجموع حدود ۸۱۵ میلیون تراکنش انجام شده که در مقایسه با جمعیت ۵۷ میلیون نفری بالای ۱۸ سال کشور که دارای حساب‌های بانکی بوده‌اند به معنای ۱۴ تراکنش به ازای هر نفر ایرانی بوده است.

به گزارش تعادل، آمارهای آذر ۹۴ نشان می‌دهد در مجموع حدود ۱۱۳میلیون تراکنش از طریق تلفن همراه انجام شده و هر دارنده نرم‌افزار بانکی در تلفن همراه، حدود ۲ تراکنش در آذر ماه انجام داده است.

همچنین از طریق اینترنت حدود ۶۴ میلیون تراکنش انجام شده و هر نفر معادل ۱.۱۲ تراکنش در آذرماه انجام داده است. سهم ابزارهای مختلف الکترونیکی نشان می‌دهد که کارتخوان‌های فروشگاه‌ها همچنان ۹۹.۵ درصد کل ابزارها را تشکیل می‌دهد. اینترنت در رتبه دوم حدود ۴/۰ درصد و ۲/۰ درصد را تلفن همراه تشکیل می‌دهد. این موضوع در ماه‌های اخیر تشدید شده و به خاطر بسته شدن بسیاری از نرم‌افزارهای یو اس اس دی‌ها و ضرورت نظارت بانک مرکزی و جلوگیری از فعالیت آنها، سهم تلفن همراه از کل پرداخت‌های الکترونیکی بسیار کاهش یافته است.

 کاهش ۵۰ درصدی ابزار موبایلی

مقایسه آذر ۹۴ با آذر ۹۳ نشان می‌دهد که در یک سال اخیر تعداد ابزارهای اینترنتی ۱۶درصد و تعداد کارتخوان‌های فروشگاهی ۲۱ درصد رشد کرده اما به خاطر محدود شدن و نظارت بانک مرکزی بر یو اس اس دی‌ها، تعداد ابزارهای موبایلی ۵۰ درصد کاهش داشته است.

ارزش حقیقی تراکنش‌ها ۳.۷۷ درصد کمتر شده است.

همچنین با مقایسه تورم نقطه به نقطه یک سال اخیر که معادل ۹.۴ درصد بوده است، ارزش اسمی تراکنش‌ها معادل ۵.۲۸ درصد رشد کرده است اما ارزش حقیقی تراکنش‌ها با احتساب تورم ۹.۴درصدی معادل ۳.۷۷ درصد کمتر شده است. به عبارت دیگر، اگرچه میزان اسمی خرید مردم از طریق تراکنش‌ها از ۷۷هزار میلیارد تومان در آذر ۹۳ به ۸۱ هزار میلیارد تومان در آذر ۹۴ رسیده و ۵.۲۸ درصد رشد کرده اما ارزش حقیقی آن به خاطر اثر تورم، ۳.۷۷ درصد کمتر شده است. با توجه به تورم آذر به آبان ۹۴ که ۱.۲۷درصد بوده ارزش حقیقی تراکنش‌ها در آذر نسبت به آبان نیز ۴۴/۰ درصد کاهش داشته است.

 سهم تراکنش‌ها از تولید ناخالص داخلی آمارها نشان می‌دهد که در دو سال ۹۳ -۱۳۹۲ سهم ارزش تراکنش‌ها به تولید ناخالص داخلی از ۶۱ درصد در بهار ۹۲ به ۸۶درصد در پاییز ۹۳ و ۱۱۰درصد در زمستان ۹۳ رسیده است. این موضوع نشان می‌دهد که گردش پول در اقتصاد به سمت الکترونیکی شدن بیشتر حرکت کرده است و از آنجا که مبادلات پولی علاوه بر خرید کالای نهایی توسط مصرف‌کننده شامل مبادلات پولی بابت خرید کالای واسطه‌یی نیز اعمال می‌شود در نتیجه کل تراکنش‌ها و ارزش آن از مجموع تولید ناخالص داخلی در زمستان ۹۳ بالاتر رفته است.به عبارت دیگر، نشان‌دهنده این واقعیت است که سهم اسکناس و مسکوک و حتی چک و حواله‌جات غیرالکترونیکی به‌ شدت کاهش داشته است. به طوری که سهم اسکناس و مسکوک از نقدینگی کشور از ۳.۸۴درصد در فروردین ۹۴ به ۳.۵۱درصد نقدینگی در شهریور ۹۴ کاهش یافته است.بر این اساس به خاطر رشد تراکنش‌های الکترونیکی به خصوص در شبکه شاپرک، سهم ارزش تراکنش‌ها به نقدینگی افزایش و سهم اسکناس و مسکوک به نقدینگی کاهش یافته و کارت الکترونیکی جای پول نقد را گرفته است به طوری که سهم ارزش تراکنش‌های شاپرک از ۷.۸درصد فروردین ۹۴ به ۱۰.۵۸درصد در شهریور ۹۴ افزایش یافته است.

 ۱۰۱۲ برابر شدن نسبت تراکنش کارت پردرآمد به کم درآمد

آمارها نشان می‌دهد نسبت متوسط قیمت دهک دهم به دهک اول در تراکنش‌ها در طول سال ۱۳۹۴ افزایش یافته و مبلغ تراکنش دهک دهم که پر درآمدترین دهک جامعه است از رقم ۹۲۳هزار تومان در فروردین به ۹۳۷هزار تومان در آذر ۹۴ افزایش یافته است.

میانگین مبلغ تراکنش دهک اول که کم درآمدترین دهک جامعه است نیز از ۹۳۸ تومان در فروردین به ۹۲۶ تومان در آذر ۹۴ کاهش یافته است. بر این اساس با افزایش مبلغ تراکنش دهک پر درآمد و کاهش مبلغ تراکنش مبلغ دهک کم درآمد نسبت متوسط مبلغ تراکنش دهک دهم به دهک اول از ۹۸۳ برابر در فروردین ۹۴ به ۱۰۱۲برابر در آذر ۹۴ افزایش یافته و ۲۹ واحد بیشتر شده است.

 هر نفر در سه روز یک تراکنش از طریق کارتخوان‌ها انجام داده

اما به خاطر سهم بالای کارتخوان‌های فروشگاهی که همچنان محور عمده مبادلات پرداخت است و مردم بیشترین خریدها و پرداخت‌های خود را از طریق کارتخوان‌ها انجام می‌دهند معادل ۶۳۸ میلیون تراکنش در آذرماه انجام شده و هر نفر معادل ۱۱تراکنش در آذرماه انجام داده است. به عبارت دیگر هر ایرانی در هر سه روز یک تراکنش بانکی از طریق کارتخوان‌های فروشگاه‌ها انجام داده و هر سه روز یک مراجعه به فروشگاه برای خرید داشته است. آمارها نشان می‌دهد که در آذر ۹۴ در مجموع ۸۱۵میلیون تراکنش انجام شده که نسبت به آبان ۹۴ معادل ۳.۴۲درصد رشد کرده است همچنین تعداد تراکنش‌های معوق معادل ۱۶۰ هزار بوده که نسبت به آبان ۸.۵ درصد رشد کرده است.

 ۹۹ درصد تراکنش‌های کارتی از طریق شاپرک

در کل شبکه بانکی معادل ۹۲۳میلیون دسترسی از طریق کارت‌های الکترونیکی در آذر ۹۴ انجام شده که ۸۹۶ میلیون تراکنش موفق انجام شده و میزان دسترس‌پذیری به کل شبکه پرداخت الکترونیکی کارتی ۹۷ درصد بوده است.

 همچنین از این تعداد معادل ۹۲۰ میلیون تراکنش موفق به شاپرک سوئیچ شده که دسترس‌پذیری آن بیش از ۹۹ درصد بوده است.

به عبارت دیگر حدود ۳میلیون از طریق غیر شاپرک انجام شده است و بیش از ۹۹ درصد تراکنش‌ها از طریق سیستم شاپرک انجام شده است.

 ۱۲درصد تراکنش‌ها خطا داشت

آمارها نشان می‌دهد که در آذر ۹۴ تعداد خطای پذیرندگی با ۱۷درصد کاهش به ۲.۶۴میلیون، خطای کاربری با ۲۰ درصد رشد به ۸۱ میلیون، خطای صادرکنندگی با ۴۹ درصد رشد به ۲۲میلیون، خطای شاپرکی با ۲۱۰ درصد رشد به ۲.۳ میلیون، تعداد کل تراکنش‌های موفق با ۳۱ درصد رشد به ۸۱۵ میلیون و تعداد کل تراکنش‌ها با ۳۰ درصد رشد به ۹۲۳ میلیون رسیده است. به عبارت دیگر، تعداد خطاها با ۲۵درصد رشد به ۱۰۸میلیون رسیده است و تعداد کل خطاها معادل ۱۲درصد تعداد ۹۲۳ میلیونی کل تراکنش‌ها بوده است. تعداد کل تراکنش‌های موفق نسبت به یک ماه قبل ۳.۴درصد، تعداد کل خطاها نیز ۷.۸ درصد و تعداد کل تراکنش‌ها ۳.۹درصد نسبت به آبان ۹۴ رشد داشته است. این موضوع نشان‌دهنده این واقعیت است که در کنار رشد تراکنش‌ها، تعداد خطاها بیشتر رشد کرده و اعصاب مردم نیز مشغول‌تر شده است.